vladavina bitangi + budala = idiokratija ≠ demokratija
Da ponovimo neke stvari, za koje se obično pravimo kako su nam nejasne ili nepoznate.
- Pojmovi idiot, imbecil i debil (moron) imaju svoju lingvističku, tehničku (medicinsku), pežorativnu i društvenu definiciju
- reč je grčkog porekla i odnosi se na osobu neupućenu u politiku i druge javne poslove, neprofesionalac, sebičnjak, osoba skoncentrisana samo na sopstvene, privatne poslove ali ne i na javne/zajedničke; latinska verzija pojma odnosi se na nekoga ko je neobrazovan ili neznalica, prostak, laik;
- medicinski - duboko mentalno zaostala osoba, najteži stepen mentalne zaostalosti odraslih osoba umnih kapaciteta deteta do 3 godine starosti, IQ do 20, takva osoba se ne može profesionalno osposobiti ni za najjednostavnije poslove, govor mu je rudimentaran i leksički siromašan;
- u savremenom engleskom jeziku se pojmom idiot opisuje osoba koja čini ekstremne budalaštine ili gluposti
- reč koja vodi poreklo iz latinskog pojma za slabe, tj. slaboumne;
- medicinski izraz za srednje mentalno zaostale odrasle osobe, umnih kapaciteta deteta do 8 godina starosti, IQ između 20 i 50;
- pojam je bio teško zloupotrebljen tridesetih godina XX veka da označi sve "slaboumne" građane Trećeg Rajha (definisane eugenikom i rasnim zakonima iz 1933), koje je trebalo istrebljenjem sprečiti da se dalje razmnožavaju, mada nacisti u tome nisu uopšte bili originalni jer su ih neki pretekli donošenjem sličnih zakona (SAD 1927, Kanada i Švajcarska 1928), neki naporedo pratili (Japan i Švedska 1934) a neki kasnije imitirali (sterilisanje romkinja u Čehoslovačkoj 1978 koje je potom bilo nastavljeno i u Češkoj, Rusija 2008)
- medicina i psihologija smatraju ga najblažim oblikom mentalne zaostalosti odraslih, umnih kapaciteta deteta 8-12 godina starosti, IQ između 50 i 75;
- reč moron je grčkog porekla i znači glup, budala ali i tup, suprotno od reči oksi - oštar (odatle potiče i pojam oksimoron, kao preorvelijanski primer dvomisli u praksi npr. veronauka, javna tajna, idealno loše, novi fosili, istinita bajka, skoro savršeno, prolazna večnost, živi mrtvaci, mudra budala, gost-domaćin, naučna fantastika, zvuk tišine, javna tajna, kontrolisani haos, sam u gomili, vrući led, zdravo bolestan)
- poput idiota i imbecila, i pojam debil/moron zastupnici eugenike širom sveta žestoko su rabili
- društvo koje čine polumoroni spominje se u Hakslijevom "Vrlom novom svetu", Velsovom "Vremeplovu", Kornblatovim "Marširajućim moronima", filmu "Idiokratija"...
Ovi pojmovi su danas u većini jezika proglašeni uvredljivim, politički i medicinski nekorektnim, pa su kao takvi uglavnom izbačeni iz zvanične upotrebe. Naravno, to nikoga ne sprečava (osim u nekim zemljama u kojima su donešeni posebni zakoni kojima je regulisana kažnjivost njihove upotrebe u javnom govoru, poput SAD i Velike Britanije) da ih i dalje žestoko rabi za kućne potrebe kao i u tzv. političkom govoru gde se pretežno koriste za uvredu i diskvalifikaciju protivnika i ne odnose na njihov stvarni mentalni kapacitet. Oni na koje se ipak odnosi ovo poslednje, kapacitetno, to pokušavaju da maskiraju kuknjavom za ponovnim uvođenjem verbalnog delikta, pa čak i tako im dragim i nikad ovapoćenim "zločinom mišljenja". Zaista, čak ni trogodišnjoj deci nije teško da nauče i papagajski ponavljaju prostije pesmice - zašto bi onda bilo onoj od negdeokodvanaestak godina?
Definisali su ga američki istraživači Dejvid Daning i Džastin Kruger kao kognitivni poremećaj kod osoba sa manjkom veština i (naročito) znanja da taj manjak uoče i shvate, baš kao i greške koje iz njega proističu. Takve osobe pate od tzv. iluzorne superiornosti, pogrešnog ubeđenja da su daleko sposobnije nego to što stvarno jesu. Tokom ovog istraživanja, Daning i Kruger su uočili još jednu pojavu: visoko sposobni i obrazovani često potcenjuju svoje sposobnosti i znanje; takođe, često pogrešno zaključuju da ono što je njima lako mora biti lako i drugima. Istraživači smatraju da je ovaj efekat posledica unutrašnjiih iluzija kod manje sposobnih i pogrešne percepcije okoline kod sposobnih: "Loša kalibracija nestručnih potiče od njihovog pogrešnog stava o sebi, dok loša kalibracija stručnih potiče od njihovog pogrešnog stava o drugima."
Dakle, Orvelova dvomisao "u neznanju je moć" ima naučnu podlogu na koju ovo istraživanje ukazuje. Pitanje je samo koji će od dva karaktera (neznalice/stručnjaci) u nekom društvu prevagnuti, ili će društvo opstati balansirajući između ta dva činjenično suprotstavljena pola tako što će ih smestiti tamo gde će biti podjednako korisni za sve. Neznalice da uče a stručnjaci da ih uče, umesto da se i jedni i drugi biju oko toga ko će, ne vladati - već komandovati.
Iako podseća na oksimoron, izreka "pametniji popušta" je čist idiotizam koji podmeću nekritički konformisti i intelektualne lenštine, i to podjednako.
- Idiokratija i idiomanija
Hamdo Čamo na sajtu Tačno.net daje odličnu definiciju i opis idiokratije:
Idiokratija je diktatura gluposti.
Ona se može opisati "stanjem moći gluposti manjine u nemoći većine". Stanje vladavine gluposti nad pameću, stanje je vladavine gluposti nad zakonima logike i racionalnog, vladavina je u kojoj na vlast dođe manjina koja postaje toliko moćna, da je većina prisiljena u svojoj nemoći živjeti u takvom društvu i okruženju u kojem vladaju protivno zakonitostima logike nesretno uspostavljeni zakoni, omogućavajući vladavinu gluposti u postizanju egocentričnih i egoističnih ciljeva manjine, po bilo kojem cilju i osnovu. Diktatura gluposti s vremenom prerasta u proces zaglupljivanja društva, učvršćujući temelje u institucijama države koje joj postaju istovremeno bedem odbrane, spomenik i hram. Što takvo vrijeme u društvu duže traje, stanje moći prerasta u nadmoć, koja u sebi nosi i artikuliše doslovnu zakonsku prisilu, dok na drugoj strani - nemoć sukcesivno prerasta u apatiju i gubitak svakog interesa za društvene (ne)prilike, koje se prije mogu definisati stanjem opšteg ludila, stanjem idiomanije.
U idiokratiji moćnici postaju supermoćnici, a nemoćnici njihova suprotnost. Procesi u kojima se gube veze između društvenih interesa i društva olakšava stvaranje posebne forme državnog aparata i uprave koja se zajedno sa onima na vlasti naziva idiokratijom. Nemoćnici, silom prilika - služeći sistemu u sistemu - i sami postaju aktivni dio sistema, te se zbog osjećaja krivnje i saučešništva teško u javnosti pojavljuju kao protivnici istog.
Kako u idiokratiji postoji duboki jaz interesa struktura koje vladaju i apatičnog pojedinca nezainteresovanog za pitanja upravljanja državom, i kretanja u društvu ne mogu ići drugačije, već ista postaju surealni lančani proces sveukupnih društvenih uzroka i posljedica. Tako, političke odluke dovode u pitanje ekonomske, a one opet dovode u pitanje druge društvene odluke, tokove i pravce čime se zatvara začarani uzročno-posljedični krug sa beskrajnom vrpcom opterećenom gomilom nepovjerenja i optužbi koja društvo ne vode putem poboljšanja i napretka, već nazatka i stagnacije.
Mada se idiokratija u javnosti često objašnjava i kao "vladavina glupih", to ipak nije slučaj. Vrijedna je čak hvale umješnost onih koje većina smatra glupima, na žalost, postepeno uviđajući da su sami upali u klopku i uspjeli postati ono, što su vjerovali za druge. U idiokratiji ne vladaju ništa manje luđi i pametniji od prosječno znanjem opremljenih članova društva. Istina, može biti riječ o malim i velikim, ipak sposobnijim članovima društva, ali nikako o budalama i idiotima. Parlament države se u momentima može nekome učiniti ludnicom i mjestom luđaka, to parlament nikako nije. Iako tako može izgledati, ipak je riječ o predstavnicima izabranim od strane naroda iz vlastitih redova. Prije svega može biti riječ o uređenom kaosu, koji logično teži da se otme svakoj kontroli. Ukoliko mehanizmi kontrole vlasti ne postoje, društvo se kreće poput automobila na nizbrdici bez kočnica i prijeti mu nesreća i opšti kolaps. U jednom takvom stanju i situaciji, uopšte pričati o perspektivnosti društva i društvenog napretka, samo po sebi je idiotizam koji se ciljano koristi prije svega radi zadržavanja stečenih pozicija.
Brojne su definicije demokratije. Ovde navodimo samo jednu, i to Aristotelovu:
"Demokratija je kada časni, a ne imućni ljudi vladaju."
Demokratija je nespojiva sa apsolutnom monarhijom, anarhijom, oligarhijom, ohlokratijom, birokratijom, klerokratijom, diktaturom, tiranijom, despotijom i svime što podjednako ne štiti društvo od samovolje pojedinca i pojedinca od naturanja volje gomile. Neverovatno je lako iz demokratije ugaziti u neko od navedenih... stanja društva. Deo odgovornosti za to leži i u ljudskoj prirodi, potrebi da se stalno nešto ruši ne bi li sebi za života dizali nove spomenike.
***
Da zaključimo:
Idiokratija predstavlja onu tanku tupoštricu po kojoj se kreće društvo koje se, nesposobno da shvati suštinu koraka neophodnih za stvarnu demokratiju, prečesto preturi na leđa - u tiraniju, tako privlačnu svim društvima navučenim na odbijanje znanja o drugačijem i boljem.
Zaista, kradikali nisu ispali budale, kako to asocira naslov teksta Miloša Vasića povodom izložbe "Necenzurisane laži" koja predstavlja samo još jednu u nizu manifestacija tehnologije kojom se idokratija služi. Oni jesu etalon budalaština sami po sebi, samo što je ovu poslednju cirkusku predstavu tim budalama (verovatno) izrežirala bitanga poznata po sličnim "izložbama". Samim time su ispali veće budale nego da su, ovako buljukativno, otvorili "samo" još jednu izložbu poternica za infidelima njihove partijske države. Nacerena lica antielite prisutne na otvaranju (Leni R. fon Malović, burgermajster dr Mali, dr Nebojiša iz Beograda, mr Vazduplohov, tovariš dr Elektroantić, Đukaloto, Bata Santos, Maja al'Nindža, D. Vučić-Stanković), jasno odaju kolektivni identitet dvanaestogodišnjeg deteta (sa pripadajućim IQ) kome je u ruke dat državni aparat sile, pa sada svima naokolo soli pamet kako se igraju klikeri i preskače lastiš proglašavajući to Ustavom, zakonima i najvišim državnim interesima. I, što je najgore - kulturom.
I tako je grupa najglasnijih bundžija, očigledno pomno i stručno praćenih od strane informativnih i obaveštajnih organa partijske države SNS, pokačena (za sada samo) po zidovima galerije nekadašnje imperije Mirka Marjanovića, našavši se između čekića idiokratije i nakovnja idiomanije kradikalizovanog društva u Srbalja. Opet.
I opet oni ispadoše krivi za to.
- Vil Rodžers, američki komičar i društveni komentator
Lepo kaže čovek, nema tu cenzure.
No comments:
Post a Comment