Hronika Palanačkog Uma - III deo

ATEIZAM KAO NAČELO JAVNOSTI

Filosofija palanke je filosofija zatvorenog kruga koji ne dopušta otpadništvo nigde i ni u čemu, i ne dopušta slučaj (nikakav), a prostire se svuda, sve mu je pristupačno i za njega nema tajni. Kolektivizam duha palanke je prostorni i vremenski, i izražava se težnjom za preživljavanjem metodom uopštavanja svega što je pojedinačno-smrtno.
Misterija nije svojstvena duhu palanke, jer on ne voli ništa što je nedokučeno - on je okrenut protiv svake misterije.
Bog je norma, "vrednost" duha palanke kao opšteg nad-JA, koji se poziva na boga kao na vrhovnu volju, ali, u stvari od njega stvara samo svoju funkciju zadržavajući ga u racionalno-pojmovnoj sferi. Bog je nad nama, sveznajući i svevideći, a naše je da ga sledimo i da izražavamo njegovu volju, a ne da se pitamo o njemu - da ga "SAZIVAMO".
Duh palanke traži opšteg, normiranog i normativnog boga sa kojim se ne može opštiti, sa kojim se ne sme opštiti, jer lično opštenje znači i "ličnog boga" = LIČNO, što konačno vodi otpadništvu od duha palanke. Takođe, to važi i za misticizam, kao vid ličnog opštenja sa bogom.
U suštini, sav ovaj palanački "teizam" je upravo ATEISTIČKI, jer boga stavlja u sopstvenu funkciju socijalnog života.
U svojoj zaverenosti protiv "zla", palanka se okreće protiv boga.


SMRT I FILOSOFIJA PALANKE

U duhu palanke izjednačavaju se smrt boga, smrt "zla" pa i smrt same SMRTI - ne priznaje se apsolutna smrt, nema čiste smrti - i smrt sama je u funkciji palanke, a ne iznad nje.
Društvo je iznad smrti.
Smrt se svodi samo na jedan čin u okviru palanke i ima svoje puno značenje samo u tim okvirima.
Smrt je neminovna, a naša svest o njenoj neminovnosti je izraz naše zrelosti i razumnosti. Palanački duh odbija svaki misticizam, pa time odbija i smrt kao mogućnost za oslobođenje od ovog zatvorenog sveta. Taj duh poziva na oslobođenje od ropskog odnosa prema smrti, a zapravo se misli na slobodu od egzistencije. Tamo gde nema priznavanja tragedije nema ni priznavanja smrti; i tragedija i smrt predstavljaju opasnu egzistenciju. Smrt predstavlja mogućnost otvaranja pukotine u zatvorenom svetu palanke. Smrt je rušilačka, tj. načelno PREVRATNIČKA u odnosu na zatečeni "red" (palanačkog) sveta, ona je svest o zamenljivo-prolaznom, trivijalnom i relativnom - ona otvara sve što je apsolutizmom "zatvoreno".
Za pojedinca, smrt je jedinstven čin, pa je shodno tome i njegov život jedinstven - što vodi poricanju palanačkog apsolutnog, koji se trudi da je racionalizuje i "humanizuje" svaki odnos sa njom, pretvara smrt u jedan simbol/znak, a sve u cilju spasa od sopstvene propasti koju smrt nagoveštava.
Kao i bog, i smrt je za palanku "svetska" - tj. neprijateljska. Pošto ne može da je protera iz svog kruga, palanka se trudi da smrt ritualizuje i učini "plemenskim" činom, trenutkom u preživljavanju plemena i ničim više. Smrt se svodi na samo još jedan obred plemena, čin - smrt prolazi a pleme ostaje. Ništenjem smrti pojedinca slavi se kolektivistički duh i opštost palanke.
"Plemenska" smrt je jedino prirodna u plemenu: što se više udaljavamo od plemena (i ovakve smrti) bliži smo istinskoj smrti, smrti pojedinca, jedinstvenog kao i smrt njegovog univerzuma - bez "potpune" smrti nema ni doživljaja smrti ni njenog punog osećanja - rođenog u nemirenju pojedinačnog sa svojim nestajanjem, za šta je sposobna samo svest o pojedinačnom.
Svako izlaženje iz plemena i palanke u pravcu građanske kulture, ima i naglašeno "osećanje", interesovanje za smrt.
Dar za smrt je dar za pojedinačno.
Duh palanke se, u svojoj nerazrešenosti u odnosu prema smrti, odlikuje "radosnim osećanjem" od smrti, željenim pesimizmom, mešanjem želje za saznanjem o sopstvenoj smrti sa radošću rođenja, koja bi se pre mogla nazvati "grobljanskom radošću" ispunjenom jadikovkom i lelekom.


INDIVIDUALIZAM KAO FUNKCIJA DUHA PALANKE

Palanački duh (ne-JA) poriče svaki smisao stvaranja i volje, njegov mentalni stav je "prljav" i konfuzan a u sebi duboko protivrečan - ne kaže ono što hoće jer ne može da "hoće".
Usamljenik je u palanci pojedinac u strahu od sopstvene pojedinačnosti ali i u želji za njom - on je u sukobu sa svetom.
Pojedinačna smrt pojedinca (individue) načelno je protivrečna duhu palanke, pa taj duh onda poseže za individualizmom ne bi li se i tu uspostavio, i to kao:

1. duh zatvorenosti i
   
2. duh sigurnosti

kao duboko protivmetafizički i vulgarno-pozitivistički. Individualizam je u svojoj protivtežnji pojedinačnoj smrti, zavaran od strane palanke putem sigurnosti i statičnosti, "sigurnost" je oličena u uopštenosti, a nepokretnost oličava "statičnost" jer je tu nemoguće otpadništvood stila palanke. Jedinstvo se ogleda u ništavilu koje poriče otpadništvo, to je norma koja se održava u životu minimalnim odstupanjima od nje.
Kao i apsolutni kolektivizam, individualizam je statički-nekomunikativan. On uspostavlja isti svet palanke koji ga je motivisao i rodio kao svoju negaciju, pa je i njegova pobuna u službi palanke.
Pobuna protiv svake simbolizacije i uopštavanja koja je u korenu ovog idealnog i nedostižnog materijalizma koji na kraju završava u očiglednosti činjenica, vraća individualnu svest u okrilje filosofije palanke, gde taj duh prevazilazi smrt pretvarajući je u činjenicu ili čin sveta palanke.

***

Cvet = život, lobanja = smrt, klepsidra = vreme.
Mrtva priroda.
Žan Meslije je bio sveštenik - i ateista. Borio se protiv palanke oko sebe, ne za nju.
A palanka k'o palanka.

Sve se više bojim da ću počev od 8. marta ove godine morati da menjam ime ovog bloga u Grobljanski Krug. Sve se više bojim ...
Da se razumemo odmah, uopšte ne mislim na kraj Knez Mihajlove ulice u Negotinu. Mislio sam na isparcelisanost.